MCC-61050 Evangeliarium (Lebuïnuscodex) (319)

Nederlands: De kern van de boekband van de Lebuïnuscodex wordt gevormd door twee eikenhouten platten. De rug en het achterplat zijn overtrokken met zeemleer. Het voorplat is rijkelijk versierd met verguld zilversmeedwerk, reliëfs van walrustand en verscheidene stenen.

De compositie van de bekleding van het voorplat wordt bepaald door een verguld zilveren filigraankruis. Aan de uiteinden van de kruisarmen bevinden zich vierpassen met overhoeks vierkant, eveneens met filigraan gedecoreerd. Hiervan zijn er slechts twee bewaard gebleven, en wel die aan de verticale kruisarmen. Zij bevatten tevens nog de oorspronkelijke versiering bestaande uit een filigraanmedaillon met een pseudo-camee van respectievelijk een mannen- en een vrouwenhoofd in profiel. Het snijpunt van het kruis wordt ingenomen door een ver vooruitstekend Bacchuskopje in chalcedoon, te herkennen aan de kleine druiventrosjes in zijn haartooi. Het kopje is gevat in een filigraanmedaillon, welke op zijn beurt weer is geplaatst op een vierpas van filigraanwerk. Op elk van de kruisarmen bevindt zich een ovale steen 'en cabochon' op een medaillon met filigraan. Het filigraanwerk van kruis en sierstukken is in de vorm van visblazen.

In de ruimten tussen de kruisarmen zijn rechthoekige reliëfs van walrustand aangebracht met de vier evangelisten en hun symbool. De reliëfs hebben de volgende afmetingen: H. 10.0 x B. 5.5 cm. Van links boven naar rechts onder betreft het Mattheus met de engel, Johannes met de adelaar, Marcus met de gevleugelde leeuw en Lucas met de gevleugelde os. De figuren zijn paarsgewijs als elkaars spiegelbeeld ten opzichte van de middenas geplaatst: Mattheus en Johannes zitten vrijwel geheel frontaal, terwijl Marcus en Lucas meer in profiel zijn afgebeeld. Qua opbouw verschillen de vier reliëfs nauwelijks van elkaar.

Binnen een rand van vierlobbige blaadjes verheffen zich twee zuilen met een basis, een kapiteel en een dekplaat. Hierop rust een rondboog geflankeerd door twee torens en afgedekt met een fronton, dat boven Mattheus en Johannes boogvormig en boven Marcus en Lucas driehoekig is. Onder deze overhuiving zitten de evangelisten, gekleed in een lang gewaad en mantel, met gekruiste benen aan een lessenaar, hun blote voeten rustend op een bankje. Allen zijn baardeloos en voorzien van een nimbus. Voorts houden ze een pen in hun rechterhand, terwijl hun linker op een boek ligt of gebarend is opgeheven. Boven elk van de evangelisten verschijnt in de opening van het fronton zijn symbool met een spreukband.

Dit rijkelijk gedecoreerde middenveld wordt omlijst door sierbanden van verguld koper. De opbouw van de sierlijsten is steeds dezelfde: een opstaande, smalle band, die op regelmatige afstanden is voorzien van holten, met aan weerszijden een brede strook voorzien van een gestanst motief. Aan de lange zijden van de boekband bestaat het motief uit palmetten, aan de korte zijden uit rozetten. Van deze laatstgenoemde stroken ontbreekt steeds de buitenste rand. Bij alle stroken met palmettenmotief wijzen de palmetten naar links met uitzondering van de buitenste strook rechtsboven, die het motief in tegengestelde richting toont.

Verguld zilveren rozetten op de hoeken van het voorplat, omgeven door een smalle rand van filigraanwerk met cirkelmotief en bekroond met een 'en cabochon' gezette steen, completeren het geheel. Van de rozet links onder ontbreekt de steen en is slechts de buitenste rand over.

Aan de voorzijde van de boekband bevinden zich nog de rudimenten van twee sluitingen.